Mario Vargas Llosa, Για τον Γκυστάβ Φλωμπέρ

Στις αρχές Φεβρουαρίου η Γαλλική Ακαδημία, της οποίας η επιρροή μειώνεται, ανέτρεψε την παράδοση και τους κανόνες τεσσάρων αιώνων και εξέλεξε μέλος της τον Μάριο Βάργκας Λιόσα. Η καθολική εφημερίδα La Croix έγραψε ότι η εκλογή του «μπορεί να βοηθήσει την Ακαδημία να τερματίσει την απομόνωσή της». Παραθέτουμε ένα απόσπασμα από την ομιλία του νομπελίστα συγγραφέα κατά την τελετή υποδοχής του ως μέλους της Γαλλικής Ακαδημίας.

Ο Μάριο Βάργκας Λιόσα τον Οκτώβριο 2010. ©James Leynse / The New York Times [τροποίηση: Στράτος Φουντούλης]
©11/03/2023, Athens Review of Books » Τεύχος 148 – ΜΑΡΤΙΟΣ

Θα ήθελα τώρα να επανέλθω στον Γκυστάβ Φλωμπέρ και στη γαλλική λογοτεχνία και να σας πω ότι ο ερημίτης του Κρουασέ[1] με βοήθησε να γίνω ο συγγραφέας που είμαι. Όταν, το 1959, πήγα στο Παρίσι, το ίδιο το βράδυ της άφιξής μου αγόρασα, όπως έχω πει, ένα αντίτυπο της Κυρίας Μποβαρύ στο βιβλιοπωλείο «La joie de lire» [«Η χαρά της ανάγνωσης»], που μου άρεσε διότι οι ιδιοκτήτες του ουδέποτε κατήγγειλαν τους κλέφτες των βιβλίων τους, πράγμα που εξηγεί γιατί στο τέλος χρεωκόπησαν. Θυμάμαι επίσης εκείνη τη βραδιά στο ξενοδοχείο Ουετέρ όπου έμενα, στο Καρτιέ Λατέν, και το ζευγάρι των Λα Κρουά, που έγιναν στη συνέχεια φίλοι μου, σαν ένα όνειρο από το οποίο δεν έχω ποτέ μου ξυπνήσει. Έκθαμβος μπροστά στην κομψότητα και την ακρίβεια της γραφής του Φλωμπέρ, τον διάβασα και τον ξαναδιάβασα εξ ολοκλήρου, απ’ άκρου εις άκρον· θέλω να πω ότι μελέτησα τα μυθιστορήματα και τα διηγήματά του καθώς και την αλληλογραφία του, ταξίδεψα ως το Κρουασέ και απέθεσα λουλούδια στον τάφο του θέλοντας έτσι να του εκφράσω τις ευχαριστίες μου για ό,τι έκανε για μένα και για το νεωτερικό μυθιστόρημα. Συνεχίστε την ανάγνωση του «Mario Vargas Llosa, Για τον Γκυστάβ Φλωμπέρ»

Gabriel García Márquez, Τα πάντα διέψευδαν το θάνατό του

«[…]Δεν μπορούσε να είναι πεθαμένος, γιατί καταλάβαινε πολύ καλά τα πάντα: τη ζωή που στριφογύριζα γύρω του μουρμουρίζοντας. Την ελαφριά μυρωδιά από τα ηλιοτρόπια που έμπαινε από το παράθυρο και ανακατευόταν με την άλλη «μυρωδιά». Αντιλαμβανόταν τέλεια την αργή ροή του νερού στην στέρνα. Το τζιτζίκι που είχε απομείνει στη γωνία και συνέχιζε το τραγούδι του νομίζοντας πως ακόμα ξημερώνει. Συνεχίστε την ανάγνωση του «Gabriel García Márquez, Τα πάντα διέψευδαν το θάνατό του»

diP generation Νο 6, 2022 ―κυκλοφορεί [αποσπάσματα]

Από τις εκδόσεις Μανδραγόραςεπιμέλεια: Ιφιγένεια Σιαφάκα

✳︎

ΕΛΕΝΑ ΑΚΑΝΘΙΑΣ

[…] Αντιστοίχως, η Ελληνίδα γυναίκα, με το μικρότερο Μήλο του Αδάμ και την ανάλογη φωνή, παρ-ακολουθούσε την ανδρική ρωμαλεότητα, εμπραγματώνοντας γενναία, αλλά με έναν πιο απλό και εσωτερικό τρόπο, το ιδιοπρόσωπο ήθος και την ταυτότητά της, εξ ου και οι θαυμαστές έναλγες αυτοθυσίες της – π.χ. ο χορός του Ζαλόγγου και η αυτόβουλη κατακρήμνιση με τα παιδιά της. […]

✳︎ Συνεχίστε την ανάγνωση του «diP generation Νο 6, 2022 ―κυκλοφορεί [αποσπάσματα]»

Αντρέι Ταρκόφσκι, Ο Κόσμος της Αποκάλυψης ―κυκλοφορεί [αποσπάσματα]

Αντρέι Ταρκόφσκι, Ο Κόσμος της Αποκάλυψης, δύο συναντήσεις στο Λονδίνο. Μετάφραση- Προλεγόμενα: Χρίστος Αγγελακόπουλος. Εκδόσεις Κοβάλτιο

Το 1984, το St. James Festival διοργανώνει μία αναδρομική παρουσίαση των ταινιών του Αντρέι Ταρκόφσκι. Ο ίδιος, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων προς τιμήν του, δίνει δύο διαλέξεις στο Λονδίνο και δράττεται της ευκαιρίας να απευθυνθεί στο δυτικό κοινό. Διαυγής, ετοιμόλογος, κατατοπιστικός, ανυποχώρητος και ενίοτε αιχμηρός, σε αυτές τις δύο «συναντήσεις» ο Ταρκόφσκι μιλάει ανοιχτά για τον σκοπό του κινηματογράφου και της τέχνης και προβαίνει σε μια ενδελεχή, αποκαλυπτική ανασκόπηση της κοσμοθεωρίας, του καλλιτεχνικού αισθητηρίου και των φιλοδοξιών του, απαντώντας δίχως περιστροφές στα ερωτήματα των ακροατών. Συνεχίστε την ανάγνωση του «Αντρέι Ταρκόφσκι, Ο Κόσμος της Αποκάλυψης ―κυκλοφορεί [αποσπάσματα]»

Βαρλάμ Σαλάμοφ, Ιστορίες από την Κολυμά

Βαρλάμ Σαλάμοφ, Ιστορίες από την Κολυμά, μτφρ., Ελένη Μπακοπούλου ―εκδόσεις Άγρα
Το 1936, ο Βαρλάμ Σαλάμοφ, δημοσιογράφος και συγγραφέας, συλλαμβάνεται για αντεπαναστατική δράση και στέλνεται να εκτίσει την ποινή του στα σοβιετικά στρατόπεδα εργασίας – ένας από τα εκατοντάδες χιλιάδες θύματα των σταλινικών εκκαθαρίσεων.
Οι Ιστορίες από την Κολυμά, αυτό το αριστούργημα της λογοτεχνίας του 20ού αιώνα, είναι μια επική σειρά από σύντομα διηγήματα στα οποία αποτυπώνονται τα συνολικά δεκαεπτά χρόνια που ο συγγραφέας πέρασε στα σοβιετικά γκουλάγκ : έξι χρόνια ως σκλάβος στα χρυσωρυχεία της Κολυμά και στη συνέχεια, σε μια λιγότερο ανυπόφορη συνθήκη, ως αμειβόμενο νοσηλευτικό προσωπικό στις φυλακές-στρατόπεδα.

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Βαρλάμ Σαλάμοφ, Ιστορίες από την Κολυμά»

Μίλαν Κούντερα, Ο ακρωτηριασμός της Δύσης

Μίλαν Κούντερα, Ο ακρωτηριασμός της Δύσης, μετάφραση: Γιάννης Η. Χάρης, Εστία 2022

Παρουσίαση

«Ο ΑΚΡΩΤΗΡΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ Ή Η ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ Ευρώπης» δημοσιεύτηκε στο γαλλικό περιοδικό Le Debat τον Νοέμβριο του 1983, μεταφράστηκε αμέσως στις περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες, και είχε αντίκτυπο αντιστρόφως ανάλογο με τη συντομία του. Είκοσι σελίδες οι οποίες έδωσαν το έναυσμα για πλημμυρίδα αντιδράσεων, συζητήσεων και πολεμικών, κυρίως από την πλευρά της Γερμανίας και της Ρωσίας. Ενώ στη Δύση συνέβαλαν, σύμφωνα με μια διατύπωση του Ζακ Ρούπνικ, «στην αναδιαμόρφωση του πνευματικού χάρτη της Ευρώπης» πριν από το 1989. Την εποχή που η Δύση έβλεπε την Κεντρική Ευρώπη σαν μέρος του ανατολικού μπλοκ, ο Κούντερα της υπενθύμιζε με σφοδρότητα ότι η Κεντρική Ευρώπη πολιτισμικά ανήκε ολόκληρη στη Δύση και ότι, στην περίπτωση αυτών των «μικρών εθνών» που δεν είχαν απολύτως Συνεχίστε την ανάγνωση του «Μίλαν Κούντερα, Ο ακρωτηριασμός της Δύσης»

Μαρσέλ Προυστ (1871 – 18 Νοεμβρίου, 1922)

Σήμερα, 18 Νοεμβρίου, συμπληρώνονται 100 χρόνια από τον θάνατο ενός από τους μεγαλύτερους συγγραφείς παγκοσμίως: Ο Βαλαντέν Λουί Ζωρζ Εζέν Μαρσέλ Προυστ (1871/18 Νοεμβρίου 1922) ήταν Γάλλος συγγραφέας, δοκιμιογράφος και κριτικός. Το «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο» θεωρείται το πιο τέλειο, μέχρι στιγμής, αυτοβιογραφικό κείμενο. Αντί άλλου σχολίου θα μεταφέρω εδώ ένα μικρό απόσπασμα από ανέκδοτο άρθρο του, που δημοσιεύθηκε στο τρέχον ΔΕΝΤΡΟ (Νο 236-237):

Ο θάνατος των καθεδρικών

(Το σπάνιο αυτό κείμενο «La mort des cathedrals» γράφτηκε με αφορμή το «Σχέδιο νόμου Μπριάν» (1904), το οποίο αναγνώριζε ισοτιμία μεταξύ Κράτους και Εκκλησίας. Δημοσιεύτηκε αρχικά στη «Φιγκαρό», στις 16 Αυγούστου 1904, και συμπεριελήφθη από τον Προυστ το 1919 στη συλλογή «Pastiches et melanges») Συνεχίστε την ανάγνωση του «Μαρσέλ Προυστ (1871 – 18 Νοεμβρίου, 1922)»

Αλάα Αλ – Ασουάνι, Το σύνδρομο της δικτατορίας

Μετάφραση: Αντώνης Καλοκύρης / Ευθύνη Σειράς: Σώτη Τριανταφύλλου / Εκδόσεις Πατάκη

Περίληψη:
Στη Δύση, η µελέτη της δικτατορίας έχει αποκτήσει µια σχεδόν εξωτική διάσταση. Όµως τα απολυταρχικά καθεστώτα παραµένουν οδυνηρή πραγµατικότητα για δισεκατοµµύρια ανθρώπους παγκοσµίως, µε τις ελευθερίες τους να παραβιάζονται και τα δικαιώµατά τους να καταστρατηγούνται µε όλους τους τρόπους.
Ποια είναι η φύση της δικτατορίας; Πώς επικρατεί; Ποιες συνθήκες και περιστάσεις τής επιτρέπουν να ευδοκιµήσει; Και µε ποιους τρόπους οι δικτάτορες καταφέρνουν να διατηρούν την εξουσία ακόµα και όταν τους λοιδορούν και τους χλευάζουν οι κυβερνώµενοι;

*
Η κρίση του βιβλίου από τον ©Πέτρο Μαρινίδη στην Athens Review of Books

Ο Αλλάχ γνωρίζει καλύτερα

Η δικτατορία δεν εγκαθιδρύεται για να διαφυλάξει μιαν επανάσταση∙ η επανάσταση γίνεται για να εγκαθιδρυθεί η δικτατορία. (…) Στόχος της εξουσίας είναι η εξουσία. ―Τζορτζ Όργουελ, 1984

Η αναφορά που συνοψίζει εξαιρετικά το κεντρικό θέμα της μελέτης, φανερώνοντας ταυτόχρονα τον συγγραφέα μυθιστορημάτων πίσω από τον φωτισμένο δοκιμιογράφο, νομίζω πως είναι η παραβολή του σπουργιτιού, στην αρχή της 7ης ενότητας, για τους προδιαθεσιακούς παράγοντες στην αποδοχή μιας δικτατορίας (σ. 107-108). Πρόκειται για γνωστή στο Ισλάμ παραβολή, με το σπουργίτι που παραπονιέται στον Θεό επειδή με κάποιον κεραυνό κατέστρεψε τη φωλιά του σ’ ένα δένδρο, υποχρεώνοντάς το να κατασκευάζει καινούργια, και τον Θεό να του εξηγεί πως μια οχιά ενέδρευε στο δέντρο, συνεπώς το χτύπημα έσωσε τη ζωή του σπουργιτιού∙ το οποίο μένει πλέον ευγνώμoν προς την καταστροφική χειρονομία κι αρχίζει ενθουσιωδώς την κατασκευή νέας φωλιάς, βέβαιο ότι, αγαθός και προστατευτικός ακόμα κι όταν το κατατρύχει, «ο Αλλάχ γνωρίζει καλύτερα». Συνεχίστε την ανάγνωση του «Αλάα Αλ – Ασουάνι, Το σύνδρομο της δικτατορίας»