Κατασκευάζοντας τον λευκό ως αποδιοπομπαίο τράγο, από τις Εκδόσεις Πατάκη – Λογοτεχνικά δοκίμια. Μετάφραση: Ανδρέας Παππάς.

Η εξύμνηση μιας φυλής και η συνακόλουθη ταπείνωση μιας άλλης ή πολλών άλλων ήταν και θα είναι πάντα συνταγή για φόνο […]. Όποιος εξευτελίζει τους άλλους εξευτελίζεται ο ίδιος.
James Baldwin, The Fire Next Time

Ο κατεξοχήν εγκληματίας

Η Δύση έχει όλα τα προσόντα προκειμένου να αποτελέσει τον ιδανικό ένοχο. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ίδρυσε ένα νέο έθνος βασισμένο στον αφανισμό των Ινδιάνων, στη δουλεία των Αφρικανών και στις διακρίσεις κατά των μαύρων. Όσο για την Ευρώπη, χρεώνεται το βάρος τεσσάρων αιώνων αποικιοκρατίας, ιμπεριαλισμού και δουλείας, μολονότι σε ευρωπαϊκές χώρες τέθηκε πρώτη φορά το ζήτημα της κατάργησης όλων αυτών των «κακών». Αυτό που καθιστά τον Δυτικό κόσμο το κατεξοχήν εξιλαστήριο θύμα είναι καταρχάς ότι αναγνωρίζει τα εγκλήματά του, με τη φωνή των πιο καθαρών συνειδήσεών του, από τον Βαρθολομαίο ντε λας Κάζας έως τον Αντρέ Ζιντ και τον Αιμέ Σεζαίρ, χωρίς να ξεχνάμε τον Μονταίν, τον Βολταίρο και τον Κλεμανσό. Συνεχίστε την ανάγνωση του «Πασκάλ Μπρυκνέρ, Ένας σχεδόν τέλειος ένοχος ―κυκλοφορεί [απόσπασμα]»

ΣΥΝΤΟΜΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ, 5

Λόγῳ τοῦ ἀριθμοῦ τῶν νεκρῶν τὸν παράδεισο τὸν φαντάζομαι σὰν μιὰ κάποια μέρα τῆς Σαρακοστῆς στὸ Παρίσι, τὴ δὲ κόλαση σὰν τρελαμένο πλῆθος οίκογενειῶν μιὰ μέρα μὲ καταιγίδα σὲ κάποιο λιμάνι.

*

Τοῦτο ᾽δῶ εἶναι ἕνα κλαδὶ μὲ τρία ἄνθη: τὸ κλαδὶ ἔχει τὸ χρῶμα τοῦ χιονιοῦ, τὰ ἄνθη ὁμοίως: τὰ ἄνθη ἔχουν τὸ κεφάλι κατεβασμένο, τὸ κλαδὶ ὁμοίως, καὶ ὅλα τους ἐκεῖ εἶναι ἀπὸ μαργαριτάρια καὶ τίποτα δὲν στηρίζεται πουθενά. Κι ὅμως, κι ὅμως! ὑπάρχει μιὰ κορδέλα ἀπ᾽ αὐτὲς ποὺ τυλίγουμε γύρω ἀπ᾽ τὸ μέτωπο, ἐπάνω στὴν ὁποία στηρίζονται τὰ πάντα — εἶναι λευκὴ καὶ ὅλο χαμόγελα. Συνεχίστε την ανάγνωση του «Max Jacobs, σύντομα ποιήματα 5 ―μτφρ.: Γιώργος Κεντρωτής»

(Τόμοι Α’, Β’, Γ’ σε κασετίνα) Μετάφραση: Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής ―Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης

Περιγραφή
O Γάλλος στοχαστής Μισέλ ντε Μονταίνι (1533 –1592), όταν αποτραβήχτηκε στον πύργο του εγκαταλείποντας την θέση του στο Κοινοβούλιο του Μπορντώ, παραμένοντας όμως δημόσιο πρόσωπο, απειλούμενο αλλά και σεβαστό στους Θρησκευτικούς Πολέμους που συντάραζαν επί δεκαετίες τη Γαλλία, αποφάσισε να γράψει ένα βιβλίο «καλής πίστης», αφιερωμένο «στην προσωπική ωφέλεια των συγγενών και φίλων». Εμπλουτίζοντας και επεκτείνοντας το κείμενό του κατά τα τελευταία είκοσι δύο χρόνια της ζωής του με θέματα που δημιουργεί η ροή του βίου, ερωτήματα καθημερινά πλάι σε ουσιώδη, πρόσθεσε στην παγκόσμια γραμματεία το «δοκίμιο», δηλαδή τις διαδοχικές προσπάθειες να δοθούν απαντήσεις, ενώ δεν λείπουν οι αμφιβολίες. Σε κάθε περίπτωση, η απορία «Τι ξέρω;» (ώστε να ξέρω τι απαντώ) παρέμεινε παρούσα, ένα παιχνίδι που δεν έχει πάψει να αναζητεί τους παίκτες του. Συνεχίστε την ανάγνωση του «Michel de Montaigne, Δοκίμια ―κυκλοφορεί [απόσπασμα]»

«Όπου αυξάνει ο κίνδυνος, αυξάνει και η δύναμη αυτού που σώζει»
Χέλντερλιν

Στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, στη Νέα Υόρκη, στη Μαδρίτη, στο Λονδίνο, στο Παρίσι, στη Βοστόνη, στις Βρυξέλλες, στο Βερολίνο, ο δυτικός κόσμος βγήκε «από τη χρυσή εποχή της ασφάλειας» (Στέφαν Τσβάιχ). Η συμμαχία που είχαν υποσχεθεί μετά το 1989 οι νεόκοποι προφήτες, ανάμεσα στη δικαιοσύνη, την αγορά και τη δημοκρατία, κλονίστηκε μαζί με τους Δίδυμους Πύργους. H ιστορία δεν άρεσε πια στην Ευρώπη· πίστευε πως είχε αφήσει πίσω της τον εφιάλτη, για πρώτη φορά το 1945, για δεύτερη φορά μετά τη πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Έχοντας μια νοσηρή αλλεργία στην αντιπαράθεση, προστάτευε τον εαυτό της από το δηλητήριο με προδιαγραφές, κανόνες, διαδικασίες, περιχαρής που δεν την άγγιζαν οι καταιγίδες. Συνεχίστε την ανάγνωση του «Pascal Bruckner, Όταν η Ιστορία προειδοποιεί»

Mπροστά στο νόμο στέκει ένας θυρωρός, σ’ αυτό το θυρωρό έρχεται ένας χωρικός και ζητά να μπει μέσα. Μα ο θυρωρός λέει πως δεν μπορεί να τον αφήσει τώρα να μπει. Ο άνθρωπος συλλογιέται και ύστερα ρωτά μήπως θα μπορούσε να μπει αργότερα. «Ίσως», λέει ο θυρωρός, «τώρα όμως όχι». Η πόρτα είναι ανοιχτή όπως πάντα και καθώς παραμερίζει ο θυρωρός, σκύβει ο άνθρωπος, για να κοιτάξει μέσα από την πόρτα. Μόλις το αντιλήφθηκε αυτό ο θυρωρός, γελά και λέει: «Αν το τραβά η όρεξή σου, δοκίμασε να μπεις, μ’ όλο που σου το απαγόρεψα. Συνεχίστε την ανάγνωση του «Φραντς Κάφκα, Μπροστά στο νόμο»

Το περιστατικό συνέβη όταν ήμουνα στο Καίμπριτζ, το Φεβρουάριο του 1969. Εκείνη την εποχή δεν έκανα καμιά απόπειρα να το καταγράψω, γιατί, καθώς φοβόμουνα για το μυαλό μου, είχα την πρόθεση να το ξεχάσω. Τώρα, που έχουν περάσει μερικά χρόνια από τότε, αισθάνομαι πως αν το εμπιστευθώ στο χαρτί οι άλλοι θα το διαβάσουν σαν ένα διήγημα, κι ελπίζω ότι κάποια μέρα θα γίνει διήγημα και για μένα τον ίδιο. Ξέρω πως ήταν τρομερή εμπειρία — κι η ανάμνησή της ήταν ακόμα πιο τρομερή, στις άγρυπνες νύχτες που ακολούθησαν — αλλ’ αυτό δε σημαίνει πως η αφήγηση του περιστατικού θα συγκινήσει, κατ’ ανάγκην, και κάποιον άλλο. Συνεχίστε την ανάγνωση του «Χόρχε Λουίς Μπόρχες, Ο άλλος»

Μετάφραση Μαρία Αγγελίδου – Άγγελος Αγγελίδης. Από τις εκδόσεις Άγρα

Συνεχίστε την ανάγνωση του «Joseph Roth, Ο θρίαμβος της ομορφιάς – Η προτομή του αυτοκράτορα»