στάχτες

Η ποιητική τέχνη

Σαν μυστικό σε κάποιου
αμνών και μόσχων τρυφερό τους ύπνο
——να κρυφτώ
Να σωθώ
σ’ ενός μεγάλου πλοίου τον χαιρετισμό

Σε μιας μνήμης απλής την ένταση
μακριά να φυλάξω
μέσα στα πνιγμένα χέρια σου
τον λόγο μου για να κρυφτώ

*

Η αγκαλιά μου με αιφνιδίασε

Με σάστισε τ’ αγκάλιασμά μου
Το ένα τ’ άλλο τα στήθη μου καλούν
Δυο φίλοι που με τα κεφάλια τους ερωτοτροπούν
Και τα μυστικά τα χέρια μου περιστοιχίζουν

Σ’ ένα δωμάτιο πέρα μακριά
Πίσω από το διαχυμένο φθινόπωρο
Τα μάτια σου ξετρελαμένα ατενίζουν
Στου κορμιού σου τον καθρέφτη.

*

Έφευγα ψάχνοντας για την καρδιά μου

Έφευγα για την καρδιά μου ψάχνοντας
Και πολύ μετά αφότου χάθηκα
Στις μέρες που πέρασαν με τη φυλλωσιά τους
Σε γαλανούς ουρανούς, μακρινούς κι ακατάδεκτους
Είχα νομίσει ότι την καρδιά μου θα έβρισκα
Όπου τα μάτια σου κράτησα δυο πεταλούδες καφετιές
Και το χελιδόνι είδα πέρα να πετά
Και σκιερά ψαρόνια

*

Όταν γελάς

Ολάνοικτο ένα ρόδι είναι το γέλιο σου
Γέλα πάλι
Τότε μπορώ κι εγώ ν’ ακούσω τα ρόδια να γελούν

*

Όταν ήσουν μωρό

Μωρό όταν ήσουν
Σίγουρα ευωδίαζες
Σαν ένα μικρό αρσενικό κατσίκι
Και άνθη

*

Όταν κοιμάσαι

Όταν κοιμάσαι
Το μέτωπό σου είναι σαν ένα βουνό
Και οι κρόταφοί σου
Σαν αρνιά κόντρα στις πλαγιές

✳︎

Ingrid Jonker (19 Σεπτεμβρίου 1933 – 19 July 1965)

Η Jonker γεννήθηκε σε ένα αγρόκτημα στο Ντάγκλας, Βόρειο Ακρωτήριο. Ήταν κόρη του Αβραάμ Jonker και της Βεατρίκης Cilliers. Οι γονείς της χώρισαν πριν γεννηθεί.

Το 1943, η μητέρα Jonker πέθανε . Η Ingrid και η μεγαλύτερη αδελφή της Άννα αποστέλλονται στο Wynberg, Γυμνάσιο Θηλέων στο Κέιπ Τάουν, όπου άρχισε να γράφει ποίηση για το σχολικό περιοδικό. Αργότερα μετακόμισε με τον πατέρα τους και την τρίτη σύζυγό του και τα παιδιά τους. Εκεί οι δυο αδελφές αντιμετωπίστηκαν ως παρείσακτες, πράγμα που επέφερε οριστική ρήξη με τον πατέρα τους.

Η ενασχόληση της Jonker με την γραφή ποιημάτων ξεκίνησε όταν ήταν έξι χρονών. Στην ηλικία των δεκαέξι ετών άρχισε να αλληλογραφεί με τον DJ Opperman, συγγραφέα και ποιητή της Νότιας Αφρικής, οι απόψεις του οποίου  φαίνεται να επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό το έργο της. Έγραψε στα Αφρικάανς και ποιήματά της έχουν ευρέως μεταφραστεί σε άλλες γλώσσες. Η Jonker συχνά αποκαλείται η Νοτιοαφρικανή Σύλβια Πλαθ, λόγω της έκτασης της δουλειάς της, τη θεματολογία και την τραγική πορεία της ζωής της

Η Jonker παντρεύτηκε τον Pieter Venter το 1956, και γέννησε την κόρη τους Simone το 1957. Το ζευγάρι μετακόμισε στο Γιοχάνεσμπουργκ, αλλά τρία χρόνια αργότερα χώρισαν. Η Jonker και η κόρη της, στη συνέχεια μετακόμισαν πίσω στο Κέιπ Τάουν.

Κατά τη διάρκεια της νύχτας της 19ης Ιουλίου 1965, η Jonker φέρεται να έχει πάει στην παραλία στο Three Anchor Bay στο Κέιπ Τάουν, όπου μπήκε στη θάλασσα και πνίγηκε

Ο πρώην Πρόεδρος της Ν Αφρικής, Νέλσον Μαντέλα, σε ομιλία του όπου ανέγνωσε το ποίημα της Γιόνκερ: The Child, είπε μεταξύ άλλων αναφερόμενος στην ίδια:

[…] με αυτό το θαυμάσιο όραμα, η Γιόνκερ μας δείχνει πως η προσπάθειά μας πρέπει να είναι προς την κατεύθυνση της απελευθέρωσης της γυναίκας, του ανθρώπου, του παιδιού. Η Jonker υπήρξε και ποιήτρια και νοτιοαφρικανή, λευκή Αφρικανή και Αφρικάνερ. Υπήρξε καλλιτέχνης και ανθρώπινο ον. Στη μέση της απελπισίας, εξύμνησε την ελπίδα. Αντιμέτωπη με τον θάνατο, διεκδικούσε την ομορφιά της ζωής.

Το έργο της Γιόνκερ και η ίδια αναγνωρίστηκαν και αποτελούν πλέον οδηγό για τις νέες γενιές Αφρικανών και Νοτιοαφρικανών.

Η Κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής απέδωσε στην Ingrid Jonker το βραβείο  Ikhamanga in Silver at the National Orders awards on 19 October 2004, αναγνωρίζοντας την εξαιρετική συμβολή της τόσο στη Λογοτεχνία όσο και στη μάχη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Δημοκρατία.

Πηγές: South African History Online, allpoetry, Carlijn Cober, Kelwyn Sole, Wikioedia

Το ποίημα η αγκαλιά μου με αιφνιδίασε, στηρίχτηκε σε μετάφραση στα Αγγλικά από τα Αφρικάανς του καθηγητή Πανεπιστημίου στο Κέιπ Τάουν, Kelwyn Sole

Τα ποιήματα Έφευγα ψάχνοντας για την καρδιά μου, όταν γελάς, Όταν ήσουν μωρό,  Όταν κοιμάσαι, ανήκουν στη συλλογή: Rook en Oker (1964) και μεταφράστηκε στα αγγλικά από τα Αφρικάανς από τον William Stewart

*

Μετάφραση ©Ασημίνα Λαμπράκου

✳︎