στάχτες

The Trivialist, Από τον βασιλιά Θάνατο στον βασιλιά Ήλιο ―Σεισμοί, λιμοί, καταποντισμοί και άλλες διασκεδαστικές ιστορίες. Εκδόσεις Διόπτρα

Περιγραφή

Ποια είναι η ήπειρος που ονομάζουμε Ευρώπη;
Πότε και πώς θεμελιώθηκε ο νεότερος πολιτισμός της;
Ποια φωτεινά μυαλά και ποιες μοχθηρές προσωπικότητες έγραψαν τις πιο λαμπρές σελίδες και τα πιο αιματοβαμμένα της κεφάλαια;
Σε τούτο το βιβλίο θα απαντήσουμε σε όλα τα παραπάνω και θα δούμε την ευρωπαϊκή ιστορία όπως δεν την έχουμε ξαναδεί. Θα συναντήσουμε εξτραβαγκάν εστεμμένους, πανούργους κληρικούς και διεστραμμένους καλόγερους. Θα μιλήσουμε για επιτήδειους εμπόρους, συνωμότες τραπεζίτες, άπληστους θαλασσοπόρους και ναυτάκια ζουμπουρλούδικα. Θα δούμε μειονότητες καταπιεσμένες, γυναίκες κακοποιημένες, επιστήμονες βασανισμένους και καλλιτέχνες εμπνευσμένους, ενώ θα διαβάσουμε για αντιλήψεις παράδοξες, πικάντικα μυστήρια, γκουρμέ συνταγές, σεξοσκάνδαλα και θανατηφόρες ραδιουργίες. Μα, κυρίως, θα αναρωτηθούμε για την ανθρώπινη φύση, μια φύση ικανή για τα μεγαλύτερα επιτεύγματα και τις χειρότερες καταστροφές…
Η Ευρώπη σε 11+1 ιστορίες. Από το ξέσπασμα της μεσαιωνικής πανούκλας, στη Φλωρεντινή Αναγέννηση.
Από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, στην κατάκτηση της Αμερικής και της Ινδίας. Από τα ερωτικά ήθη των Ευρωπαίων, στους μεγάλους καλλιτέχνες της Ώριμης Αναγέννησης. Από τη Μεταρρύθμιση, στο Κυνήγι των Μαγισσών και στην Επιστημονική Επανάσταση. Από το μεγαλειώδες Μπαρόκ, στον χρυσό αιώνα της γαλλικής απολυταρχίας και σε έναν σεισμό που συντάραξε τους Ευρωπαίους. Κοινωνία, οικονομία, τέχνη, επιστήμη, πολιτική και όλα τα γεγονότα που διαμόρφωσαν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό, δοσμένα με χιούμορ, και ταυτόχρονα με ουσιαστική σοβαρότητα και με αγάπη για τον άνθρωπο

•

Απόσπασμα από τους συνεργάτες μας της Athens Review of Books > > 

Oι δύο όψεις της ηθικής

Ηχριστιανική ηθική της Αναγέννησης είχε δύο όψεις, όπως ο ρωμαϊκός θεός Ιανός. Το αυστηρό της πρόσωπο απαιτούσε από το ποίμνιο ένα πρόγραμμα στερήσεων, μετανοιών και ατελείωτων αγαθοεργιών, που θα εξασφάλιζαν εισιτήριο πρώτης θέσης για τον Παράδεισο, δίχως αναταράξεις και δυσάρεστες εκπλήξεις στο Καθαρτήριο. Από την άλλη, για τους ισχυρούς και τους άρχοντες της Εκκλησίας, η ηθική είχε ελαστικό χαρακτήρα, επιτρέποντας κάθε υπερβολή και σπατάλη, με την παραδείσια προοπτική εξασφαλισμένη! Και, ασφαλώς, πρώτοι και καλύτεροι σε κάθε ξεφάντωμα ήταν οι διάδοχοι του Αγίου Πέτρου, που μονάχα με ταπεινούς υπηρέτες της Εκκλησίας δεν έμοιαζαν.

Ένας τέτοιος ποντίφικας υπήρξε και ο Λέων Ι´ – ένας σωστός μπον βιβέρ, που αγαπούσε το καλό φαγητό, τον τζόγο, τις τέχνες, τα γράμματα και τα εξτραβαγκάν θεάματα. Ο Μέδικος πάπας, που κάθισε στον θρόνο της Ρώμης από το 1513 έως το 1521, έδειξε από νωρίς ότι σκόπευε να κυβερνήσει ως απόλυτος μονάρχης, απαιτώντας την πνευματική υποταγή και τη χρηματική συνεισφορά ολόκληρης της χριστιανοσύνης. Η ηγεμονία του ξεκίνησε, λοιπόν, με λαμπρές τελετές που πρόσφεραν άφθονο άρτο στους πατρίκιους και πλούσια θεάματα στους πληβείους της Ρώμης.

Και το 1514 συνέβη ό,τι πιο γκλάμουρους μπορούσαν να φανταστούν οι αναγεννησιακοί Ρωμαίοι. Τις πύλες της πόλης τους πέρασε μια πολυπληθής πομπή από τη Λισαβόνα. Ο βασιλιάς της Πορτογαλίας Εμμανουήλ Α´ έστελνε στον νεοεκλεγέντα ποντίφικα σεντούκια με χρυσό, μαργαριτάρια και μπαχαρικά, εξωτικά ζώα, πολύχρωμους παπαγάλους και έναν υπέροχο, λευκό ελέφαντα από τις ινδικές ζούγκλες! Ο ρωμαϊκός λαός, που είχε να αντικρίσει τέτοιο πλάσμα για πάνω από χίλια χρόνια, έσπευσε να το θαυμάσει από κοντά, ενώ οι εκστασιασμένοι ευγενείς προσπαθούσαν να δωροδοκήσουν τους φρουρούς, για να το πάρουν στις επαύλεις τους!

Ο ελέφαντας, φτάνοντας μπροστά στον πάπα, γονάτισε, βούτηξε την προβοσκίδα του σε μια κρήνη και ψέκασε τους παρευρισκόμενους με περισσή χάρη! Ο Λέων, που  ενθουσιάστηκε, τον υιοθέτησε αμέσως και τον ονόμασε «Άννωνα», ενώ διέταξε να του χτίσουν ένα πολυτελές ελεφαντόσπιτο στους κήπους του παπικού μεγάρου! Και περήφανος για το απόκτημά του, συνήθιζε να βγαίνει βόλτα με τον Άννωνα στους δρόμους της πόλης, για να τον απολαύσουν οι Ρωμαίοι, που τόσο τον είχαν αγαπήσει – αν και μερικές φορές το ζώο τρόμαζε με τις τυμπανοκρουσίες και τους κανονιοβολισμούς και τσαλαπατούσε, άθελά του, μερικούς από τους θεατές!

Ωστόσο, ο Άννων, δύο χρόνια αργότερα, αρρώστησε βαριά. Δυσκολευόταν να αναπνεύσει και έδειχνε να υποφέρει από δυσκοιλιότητα. Οι παπικοί γιατροί μάταια προσπάθησαν να τον σώσουν με καθαρτικά και κλύσματα χρυσού! Το ανεπίδεκτο πολυτέλειας παχύδερμο απεβίωσε τον Ιούνιο του 1516, αφήνοντας απαρηγόρητο τον Λέοντα και τους Ρωμαίους καρδινάλιους! Όμως, πριν κηδευτεί με όλες τις τιμές, επετράπη στους γιατρούς να αποσπάσουν και να βαλσαμώσουν το πέος του, για το καλό της επιστήμης!

«Από κάτω προς τα πάνω»
Το 1516 ήταν μια χρονιά γεμάτη τραγωδίες για τον Λέοντα. Πέρα από τον Άννωνα, πέθανε και ο αγαπημένος του αδερφός, ο Τζουλιάνο, γεγονός που έκανε τον πάπα να χάσει κάθε όρεξη για ζωή. Πλέον, ούτε οι γλασαρισμένες γλώσσες παπαγάλου, ούτε οι κοτσυφόπιτες, ούτε μια καλή ζαριά στο μπαρμπούτι, μπορούσαν να τον κάνουν να χαρεί. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, έπεσε και ο ίδιος στο κρεβάτι του πόνου. Ένα πρωκτικό συρίγγιο, που τον ταλαιπωρούσε χρόνια, επιδεινώθηκε ραγδαία, κάνοντας άπαντες να πιστέψουν πως η ηγεμονία του έφτασε στο τέλος της. Και πάνω που οι καρδινάλιοι, σαν τα όρνια, κανόνιζαν τα της κηδείας του και σιγοψιθύριζαν τη διαδοχή του, συνέβη η ανατροπή! Ο Λέων ανάρρωσε και, ως γνήσιος λάτρης του θεάτρου, σκηνοθέτησε μια θεαματική επιστροφή!

Τον Μάιο του 1517 εγκατέλειψε φουριόζος τα διαμερίσματά του και, με συνοδεία εκατό στρατιωτών, κλείστηκε στο Καστέλ Σαντ’ Άντζελο. Η ανακοίνωση στην πύλη του κάστρου έλεγε πως, όσο εκείνος χαροπάλευε, μια διαβολική συνωμοσία εξυφαινόταν με σκοπό την εξόντωσή του! Η Ρώμη παρακολουθούσε με κομμένη την ανάσα τις εξελίξεις, αφού την ίδια στιγμή πέντε καρδινάλιοι κατηγορούνταν για απόπειρα δολοφονίας. Διαδόθηκε πως είχαν πληρώσει έναν Φλωρεντινό γιατρό για να σκοτώσει τον ποντίφικα «από κάτω προς τα πάνω», δηλαδή με δηλητηριασμένα καταπλάσματα, που θα τοποθετούσε στα βασανισμένα του οπίσθια! Ενορχηστρωτής θεωρήθηκε ο Αλφόνσο Πετρούτσι, ένας καρδινάλιος που είχε προηγούμενα με τον Λέοντα και είχε ορκιστεί, μπροστά σε τρίτους, πως θα τον σκότωνε! Ο Πετρούτσι βασανίστηκε, ομολόγησε την ενοχή του και στραγγαλίστηκε. Επίσης εκτελέστηκαν κάποιοι υπηρέτες του, που ομολόγησαν τη συνενοχή τους, καθώς και ο γιατρός, που παραδέχτηκε πως ήταν πληρωμένος δολοφόνος. Οι υπόλοιποι καρδινάλιοι, για να γλιτώσουν τον στραγγαλισμό, πλήρωσαν τις τεράστιες χρηματικές ποινές που τους επιβλήθηκαν, ενώ δέχτηκαν να περιοριστούν κατ’ οίκον ή να εξοριστούν.

Λίγες εβδομάδες αργότερα ο Λέων ανακοίνωσε πως θα ανανέωνε τη σύνθεση του Κολλεγίου των Καρδιναλίων, προσφέροντας 31 νέες θέσεις, που έγιναν ανάρπαστες στην αγορά! Οι υποψήφιοι για το καρδιναλικό καπελάκι ήταν διατεθειμένοι να πληρώσουν όσο όσο και τούτο δεν πέρασε απαρατήρητο απ’ όσους επέμεναν πως η «υπόθεση Πετρούτσι» ήταν κατασκευασμένη. Διότι η δαπανηρή ζωή του Λέοντα και τα μεγαλεπήβολα οικοδομικά του πρότζεκτ είχαν στερέψει τα ταμεία του Βατικανού, που χρειάζονταν επειγόντως μια γενναία ένεση ρευστότητας!