Ισμαήλ, να μια επανάσταση
14/7/1789

[… ο ντε Λωναί σφαγιάστηκε και η Βαστίλη σωριάστηκε πάνω στο κουφάρι της Γαλλίας…]

[…Τίποτε δεν απομένει από τις επαναστάσεις. Τις σαρώνουν άλλες, μεγαλύτερες και πιο φιλόδοξες. Τα γεγονότα και τα πρόσωπα περνούν μες στις καταγραφές της ιστορίας και έτσι σφραγίζουν τον κύκλο που άνοιξαν. Κάποιοι λένε πως πέρασε πια ο καιρός που μπορούν μαζικές και συλλογικές επαναστάσεις να αλλάξουν τον καταιγιστικό ρυθμό του παρόντος, μιας εποχής που σηματοδοτεί ήδη το μέλλον.

Σαν σήμερα, γύρω στις πέντε το απόγευμα ο μαινόμενος όχλος εισβάλλει στην Βαστίλη. Οι πολύωρες διαπραγματεύσεις, οι διάφορες εγγυήσεις, υπήρξαν κενό γράμμα. Ο λαός γύρευε να ολοκληρώσει αυτό που ‘χε ξεκινήσει, καταστρέφοντας και πυρπολώντας το τελωνείο και την μονή του Αγίου Λαζάρου. Και το κατόρθωσε ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Και όμως, περισσότερο από όλους τους μικρούς και τους μεγάλους πρωταγωνιστές, ο νους μου απόψε συμπάσχει με τον Μπερνάρντ ντε Λωναί, τον τελευταίο διοικητή του φρουρίου της Βαστίλης. Ο διοικητής, έχοντας απέναντί του τις χιλιάδες του παριζιάνικου όχλου, δεν έχει πολλά να ζυγίσει. Συνθηκολογεί και παραδίδεται μαζί με όσους έχουν απομείνει. Με ένα λευκό μαντίλι εξέρχεται της Βαστίλης. Είναι ο μεγάλος και μοναχικός ηττημένος, εκείνο που απομένει από το παλιό, προτού σωριαστεί χάμω και στο αίμα του πνιγεί.

Το τέλος του φριχτό. Οι ξιφολόγχες θα σφαγιάσουν τον διοικητή και ένας ποινικός, διάσημος στους κύκλους του παριζιάνικου υποκόσμου, θα αποκεφαλίσει τον ντε Λωναί. Η βαρβαρότητα έκτοτε αναλαμβάνει τα ηνία στην κεντρική, πολιτική σκηνή της Γαλλίας και μια ατέλειωτη εκατόμβη από αντιφρονούντες θα θυσιαστούν πριν ξανοιχτεί ένας άλλος δρόμος στην ιστορία.

Ο νεότερος, ευρωπαϊκός πολιτισμός δεν θα συναινούσε ποτέ σε αυτή τη βία. Και ίσως ο ντε Λωναί να κατάφερνε να ζούσε για να διηγείται εμπρός στην κάμερα όλα όσα χαράξανε το ξύλο της ιστορικής μνήμης. Ο Γάλλος διοικητής έπεσε θύμα σαν να λέμε του ίδιου του λαού και απόψε ο φόβος για το επικείμενο τέλος, φθάνει σαν κυματισμός ως τούτη εδώ την καταγραφή…]

Λίγο μετά η αναμετάδοση διεκόπη από κάποιο χιτάκι του συρμού από αυτά που τα σιγοτραγουδάμε αστόχαστα και γινόμαστε τάχα χαρακτήρες μοιραίοι. Ο οδηγός κατάγεται από τις γαλλικές αποικίες της βόρειας Αφρικής. Φοράει μια κελεμπία στο χρώμα τ’ουρανού, σύμφωνα πάντα με τα έθιμα της μακρινής του πατρίδας. Εργάζεται ευσυνείδητα, σχεδόν ευτυχισμένα στην εταιρία των ταξί. Και το διασκεδάζει αφού ο άλλος δρόμος είναι μονάχα ο θάνατος και οι αντάρτες και η άγρια φτώχεια.

Όποτε σκάει στον ουρανό κανένα βεγγαλικό μας δείχνει με το δάχτυλό του και έπειτα υπολογίζει αυθαίρετα που τάχα να ‘πεσε. Μας πάει βόλτα, επειδή είναι γιορτή και μας κάνει και έκπτωση. Πάντα όμως πέφτει έξω, ενώ κάθε φορά ελπίζει από την αρχή πως έχει δίκιο, δίκιο. Κάθε τόσο από το παράθυρο του αμαξιού βγάζει ένα λευκό μαντίλι και τ’ανεμίζει. Τον λένε Ισμαήλ και είναι ο μεγάλος ηττημένος του καιρού μας, ο τόσο μοναχικός, όταν λέει, ο ευρωπαϊκός πολιτισμός ανάβει τα κίτρινα φώτα του και οι μητροπόλεις πετούν θαυμάσιες και τρομερές σε νύχτες επιθυμίας, ανατριχιαστικές.