Άντον Τσέχωφ, Να γράφουμε, ναι. Να κάνουμε κήρυγμα, όχι

✼

Mε επικρίνετε για την αντικειμενικότητά μου, ονομάζοντας την αδιαφορία για το καλό και το κακό, έλλειψη ιδεωδών και ιδεών κτλ. Θέλετε, όταν απεικονίζω τους αλογοκλέφτες, να πω ότι το κλέψιμο είναι πράξη κακή. Μα, βλέπετε, αυτό και χωρίς εμένα είναι γνωστό από πολύ καιρό. Οι ένορκοι του δικαστηρίου ας το κρίνουν, η δική μου δουλειά είναι να δείξω μόνο τι άνθρωποι είναι. Γράφω: έχετε να κάνετε με ζωοκλέφτες, μάθετε, λοιόν, ότι δεν είναι φτωχοί, αλλά χορτασμένοι, είναι οπαδοί μιας λατρείας, και ότι η ζωοκλοπή δεν είναι απλή κλοπή, είναι πάθος. Θα ήταν, βέβαια, ωραία να συνδυάσω την τέχνη με το θείο κήρυγμα, αλλά για μένα προσωπικά είναι εξαιρετικά δύσκολο και σχεδόν αδύνατο από άποψη τεχνικής. Για να περιγράψω τους αλογοκλέφτες σε επτακόσιες σειρές, είμαι υποχρεωμένος να σκέφτομαι και να μιλάω συνεχώς στο δικό τους τόνο και να αισθανομαι όπως αυτοί, αλλιώς, αν προσθέσω και την υποκειμενικότητα, οι εικόνες θα χάσουν την καθαρότητά τους και το διήγημα δεν θα είναι συμπαγές, όπως υποτίθεται ότι πρέπει να είναι όλα τα σύντομα διηγήματα. Όταν γραφω, υπολογίζω εξολοκλήρου στον αναγνώστη, υποθέτοντας ότι τα υποκειμενικά στοιχεία που λείπουν από το διήγημα θα τα προσθέσει ο ίδιος.

Προς Α. Σ. Σουβόριν
Μόσχα, 1 Απριλίου 1890