ο Δυτικός πολιτισμός κατά Pascal Bruckner [III]

  • Διαβάστε   [I]– [II] –

Έχει ειπωθεί πολλές φορές πως η από-αποικιοποίηση υπήρξε το τέχνασμα που χρησιμοποιούν οι χώρες του Νότου για να υιοθετήσουν το δυτικό μοντέλο. Αναμφίβολα, ο πλανήτης εκσυγχρονίστηκε, αλλά δυτικοποιήθηκε και μονάχα εν μέρει: συνενώθηκε κάτω από την τριπλή σφραγίδα της οικονομίας, της τεχνολογίας και των επικοινωνιών, όχι κάτω από την σφραγίδα του σεβασμού του ατόμου η του κοινοβουλευτικού καθεστώτος. Μόνο που ο αριθμός των δημοκρατιών αυξάνει, είναι ακόμα πάρα πολλά τα καθεστώτα που γοητεύονται από τα όπλα, τις τεχνολογίες αιχμής, τις μεγάλες επιχειρήσεις μας, αλλά αρνούνται να προωθήσουν την ισότητα η τις θεμελιώδεις ελευθερίες. Εντέλει, το μίσος για την Δύση είναι πάντα το μίσος για τα δικαιώματα του ανθρώπου και για την Δημοκρατία. Το να αποδεχτούν την Δύση, σημαίνει να μισανοίξουν την πόρτα πίσω από την οποία καραδοκούν η τόλμη και το χάος, Η αμφισβήτηση των αυθαιρεσιών που έχουν μεταμφιεστεί σε παραδόσει, των ανισοτήτων που δήθεν στηρίζονται στην φύση. Αυτή η αποδοχή επιβάλει σε κάθε κοινωνία ανυπέρβλητες υποχρεώσεις, να χειραφετηθεί από το παρελθόν της, να βγει από τον εφησυχαστικό κουκούλι του εθίμου. Μισούν την Δύση, όχι για τα πραγματικά της σφάλματα, αλλά για την προσπάθεια της να τα διορθώσει επειδή εκείνη πρώτη πρώτη προσπάθησε να αποσπαστεί από την ίδια της την κτηνωδία, καλώντας τον υπόλοιπο κόσμο να την ακολουθήσει. Έσπασε τον κύκλο της συνένοχοι στο βάρβαρων, αυτό είναι που δεν την συγχωρούν. Από τη στιγμή που βάλθηκε να ηθικοποιήσει την ιστορία, την τσάκωσαν μέσα στην ίδια της την παγίδα, της πέταξαν κατά πρόσωπο όλες τις βρωμιές της για να την θολώσουν καλύτερα, πόσο μάλλον που τους προσέφερε μόνη της τα επιβαρυντικά στοιχεία εναντίον της.

Από αυτή την άποψη, το αληθινό κίνητρο του φονταμενταλισμού δεν είναι τόσο η σχολαστική τήρηση της παράδοσης όσο ο τρόμος για έναν τρόπο ζωής βασισμένο στην αυτονομία του ατόμου, την συνεχή ανανέωση, την εξάρθρωση της ιεραρχίας. Οι πρόοδοι της ελευθερίας πορεύονται ζευγαρωτά με την άρνηση της ελευθερίας και προπάντων με την άρνηση για την χειραφέτηση των γυναικών, μια θεμελιώδης και συμβολική μετάλλαξη του περασμένου αιώνα. Έξ ου αυτές οι καινούργιες γενιές των γεννημένων στην Ευρώπη Τζιχάντιστών, αυτών των «εμίρηδων με τα γαλάζια μάτια», των αποπροσανατολισμένων μες την ίδια τους την κοινωνία, σε αναζήτηση αυστηρών κανόνων που να τους δημιουργούν ένα αίσθημα ασφάλειας. Δεν φοβόμαστε τον θάνατο, αναφωνούν η καμικάζι για να δηλώσουν την ανωτερότητα τους απέναντι στους συνηθισμένους ανθρώπους. Αλλά επειδή φοβούνται τη ζωή, δεν παύουν να την ποδοπατούν, να την διαφημίζουν, να την καταστρέφουν, να διαμορφώνουν από την κούνια ακόμη, υποψήφιους μάρτυρες.

*

[Πασκάλ Μπρυκνέρ, Η τυραννία της μεταμέλειας: Δοκίμιο πάνω στον δυτικό πολιτισμό. Μετφρ.: Λόισκα Αβαγιανού, εκδόσεις Αστάρτη 2007

αγριμολόγος