Ο Κ.Π.Δ. γράφει για το βιβλίο «Αυτά και οι μετακομίσεις» του Δημήτρη Φύσσα

Των εκδόσεων Βιβλιοπωλείο της Εστίας

Ο Δημήτρης Φύσσας είναι ένας από τους εκπροσώπους της γενιάς της μεταπολίτευσης που κατάφερε να βγει αλώβητος από τους πειρασμούς της ενσωμάτωσης στα συστήματα εξουσίας, που αυτή γέννησε. Δεν διορίστηκε ούτε καν κρατικός φιλόλογος, όπως έκαναν οι συμφοιτητές του, χωρίς βεβαίως να εννοώ πως ένας τέτοιος διορισμός θα ήταν ενσωμάτωση, απλά βγήκε σε ανοιχτά πεδία να δώσει όλες τις μάχες και αυτήν της επιβίωσης. Ίσως αυτό να κράτησε την ματιά και τη συνείδησή του σε εγρήγορση.
Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου διαβάζουμε τον επεξηγηματικό πρόλογο του συγγραφέα (ο οποίος χωρίζει το βιβλίο του σε τρία μέρη), που ξεκινά αυτοσαρκαστικά με την από λάθος εκτέλεσή του από την ΕΛΑΣ, η οποία από λάθος τον εξέλαβε για ληστή. Εκεί επεξηγεί και τους «παλιομοδίτικους» υπότιτλους που ξεκινούν με το «Όπου», οι οποίοι εμένα μου αρέσουν πολύ, αφού μου θυμίζουν ένα παιδικό βιβλίο, που μου είχαν κάνει δώρο, με κάποιο έργο του Βερν, που σε κάθε κεφάλαιο έγραφε τέτοιους τίτλους, που τότε με είχαν ξενίσει, αφού τους συναντούσα ως έκφραση, για πρώτη φορά: «Όπου ο Φιλέας Φογκ συναντά την καλή του, μια μαχαρανή, …» κ.ο.κ.

Πολλά από τα διηγήματά του, ετερόκλητης θεματογραφίας και πολυδαίδαλου επιφανειακού ύφους, λέω επιφανειακού, γιατί στο βάθος όλων κρύβονται δυο προσωπικά στοιχεία του συγγράψαντος, ο αντικομφορμισμός και η αμυντική υποβόσκουσα ειρωνεία κατά του κόσμου τούτου, τα αφιερώνει σε ανθρώπους που υποθέτω πως τους γνώρισε, ένα από αυτά και σε μένα, όμως δεν είναι αυτός ο λόγος που γράφω το παρόν, ο λόγος είναι πως κάποια από τα διηγήματα κου άρεσαν πάρα πολύ και βρήκα εκεί πράγματα που δεν έχω δει αλλού.

Στο πρώτο από τα διηγήματα που τιτλοφορείται «Η κυρία Παναρέτου», το όνομα της πρωταγωνίστριας ήταν και το ξεχασμένο όνομα της σπιτονοικοκυράς μου, το διαμέρισμα της οποίας νοίκιασα στο κέντρο του κέντρου της πρωτεύουσας του τουριστικού νησιού που πρωτοδιορίστηκα καθηγητής. Συμπτωματικά το διήγημα αυτό αφιερώνεται σε εμένα, πράγμα που με εμποδίζει να του κάνω οποιαδήποτε άλλη αναφορά, πέρα από την επισήμανση της απίστευτης αυτής σύμπτωσης.

Για να μην γίνω κουραστικός και για να μην είμαι και ψεύτικος θα γράψω μόνο γι’αυτά που με συνάρπασαν, γιατί ταυτίστηκαν με σκέψεις και με ιδέες μου, σε βαθμό που αν μπορούσα θα τα είχα γράψει κι εγώ. Στη «Λησμονιά», πολύ σύντομο και πολύ περιεκτικό, ο μάρτυρας στον αέναο πόλεμο της Επιστήμης κατά της θρησκείας και των εμπόρων της, Προμηθέας, απευθύνεται στον Αισχύλο. Ο πρωταγωνιστής αντλεί τη δύναμη να αντιμετωπίσει το γύπα, από την ευτυχία που του δίνει η επίγνωση πως το εγχείρημά του στέφτηκε με απόλυτη επιτυχία, χαρίζοντας στους ανθρώπους αθάνατο και θεμελιώδες εργαλείο ευτυχίας και προκοπής. Συνειρμικά με το διηγηματάκι αυτό, εικάζω πως ο συγγραφέας που θήτευσε στην ΚΝΕ, θα απηύδησε να δίνει προσχηματικές ή απλά δονκιχωτικές μάχες κατά ανεμόμυλων, οι περισσότερες από τις οποίες άλλο στόχο δεν είχαν από το να εξασφαλίσουν ένα αγωνιστικό άλλοθι στην δημοσιοϋπαλληλική και εφησυχάζουσα ηγεσία του κόμματος.

Στη «Μάχη του Βοτανικού», ο Φύσσας ακροβατεί μεταξύ του αμυδρά υπαρκτού ενδεχόμενου σε κάποια μακρινή μελλοντική συγκυρία Τζιχαντιστές να καταλάβουν το τζαμί που όλο εξαγγέλλεται και όλο δεν λειτουργεί, με ευθύνη της στενόμυαλης και στενόκαρδης πολιτικής μας ηγεσίας και ενός προβοκατόρικου υποδαυλισμού και διακωμώδησης της φοβικότητας των ηλίθιων, που θεωρούν το περιγραφόμενο ως βέβαιο και αναπόφευκτο άμεσα επαπειλούμενο συμβάν, πάνω στο οποίο επενδύουν χρυσάβγουλα, παπάδες και βελόπουλοι. Την επιστημονικής φαντασίας «άσκηση μονολόγου» «Καλύτερα είναι τα μικρά», ένα ψυχρού κυνισμού αφήγημα κυνηγητικών διηγήσεων, εγώ τη διαβάζω και τη μεταφράζω, αφού αυτά τα ενδεχόμενα αφήνονται ανοιχτά, ως εφιαλτική παραπομπή σε ένα μέλλον που ανώτεροι τεχνολογικοί πολιτισμοί άλλων πλανητών μπορεί να έχουν ως σπορ το κυνήγι ανθρώπων, αφού τα θηράματα «σφαμπρ», είναι όντα νοήμονα που έχουν και αντιαεροπορικά βλήματα, αδύναμα μπροστά στον εξοπλισμό των θηρευτών τους. Καλό θα είναι η ανθρωπότητα να προβληματιστεί πάνω στο πόσο έχει το ηθικό δικαίωμα να κυνηγά τόσο άνανδρα και άνισα αθώα ζώα και να τρώει ακόμη και τα αθωότερα όλων τα αρνάκια και τα κατσίκια, που τρέφουν μεγάλα αποθέματα καλών αισθημάτων για τα αφεντικά τους. Το μέλλον και η φυσική ηθική τάξη του Κόσμου, μπορεί να επιφυλάσσει δυσάρεστες εκπλήξεις για το ανθρώπινο είδος.

Στη «Σομαλία αγάπη μου», ο συγγραφέας περιγράφει την φαντασιακή σομαλοποίηση της Ελλάδας ύστερα από την έξοδο της από την Ε.Ε., κάτω από λαϊκές κινητοποιήσεις που οδήγησαν σε κυβέρνηση Τσίπρα με αξιωματική αντιπολίτευση Χρυσή Αυγή. Επιστροφή στη δραχμή, τεράστιος πληθωρισμός, αδυναμία εισαγωγής βασικών ειδών ανάγκης και πρώτων υλών, διάλυση του κρατικού μηχανισμού, νοσοκομείων, ΔΕΗ κλπ συγκρούσεις μαφιών, μετακινήσεις αστικού πληθυσμού στην ύπαιθρο, σχηματισμοί ιδιωτικών και κομματικών στρατών, ένα μέλλον εφιαλτικό, μακριά από την προστασία της Δύσης και της Ε.Ε. Πολλοί θα διαφωνήσουν πως υπήρξε αυτό το ενδεχόμενο, ιδιαίτερα μετά από την κυβερνητική αποκάλυψη της δειλίας και της απόλυτης ηθικής και γνωστικής γύμνιας των ριζοσπαστών του πολιτικού χαβαλέ, που συνεργάστηκαν αδίστακτα με μέρος της Άκρας Δεξιάς υπό την Προεδρία Παυλόπουλου, άλλοι θα το βρουν λογικό και αναμενόμενο γεγονός, που απλά αποσοβήθηκε την τελευταία στιγμή και κάποιοι ρομαντικοί, αθαιροβάμονες ή απλά κουτοί, θα το θεωρήσουν ως μια κακοήθη αμφισβήτηση των αγνών προθέσεων και των δυνατοτήτων της επαναστατικής Αριστεράς, η οποία προδόθηκε από τα μέσα της.

Το «Πρώτο μάθημα πολιτικής στην πράξη» μου φαίνεται αυτοβιογραφικό και περιγράφει τα πονηρά τερτίπια μέσα από τα οποία ακυρώθηκε η έντιμη ποδοσφαιρική νίκη των εφήβων μαύρων προβάτων μιας κατασκήνωσης διακοπών στελεχών της πολεμικής αεροπορίας στα χρόνια της Χούντας, για να ευνοηθούν τα «καλά» υπάκουα «παιδιά». Κλασική υπόθεση στημένων νεοελληνικών καταστάσεων, που αφήνουν μια πίκρα στα θύματά τους, όχι μόνο για την ατιμία των ισχυρών, αλλά και για τη συνενοχή αυτών που κάνουν πως δεν βλέπουν. Στο μυαλό του παιδιού ήρωα του διηγήματος, που εκτός από μαχητής ήταν και καλός μαθητής, στριφογυρίζει το ουκ αγαθόν «πολυκαισαρίη» του «Αντωνίου» του Πλούταρχο, που το απαθανάτισε και ο Καβάφης, ως επιχείρημα των φαύλων που έβλεπαν τη νίκη των ύποπτων ως Λαμπράκηδων εφήβων, σαν απειλή στον πόλο της εξουσίας τους, όπως την ασκούσαν στο μικρόκοσμο που έλεγχαν.

Στα «Νυχτερινά δρομολόγια» περιγράφεται η τραγική ιστορία μιας ξεπεσμένης άστεγης που επιβιώνει ζώντας μέσα στα λεωφορεία της γραμμής, στην «Ελπίδα Τσεβά» η νοσηρή αστοργία μιας μάνας στα κορίτσια της, στη γυναίκα του Ιεχονία, μια ιστορία παρμένη από τη Βίβλο, που τοποθετείται τον 6ο π.Χ. αιώνα, την οποία εγώ αγνοούσα. Ο ιερέας Έσδρας, που συνομιλεί ή νομίζει πως συνομιλεί, με τον άσπλαχνο θεό της Παλαιάς Διαθήκης που η Ορθόδοξη Εκκλησία το θεωρεί ιερό βιβλίο, δίνει εντολή σε δεκάδες Εβραίους, πρώην αιχμαλώτους που είχαν παντρευτεί ξένες γυναίκες, να τις παρατήσουν και να τις εκδιώξουν μαζί με τα παιδιά που έκαναν μαζί τους.. Όλοι εκτέλεσαν την αισχρή εντολή, προκαλώντας ανείπωτη δυστυχία σε αθώους δικούς τους. Ο Φύσσας ανακαλύπτει μεταξύ τους τον πρωταίτιο στο έγκλημα Ιεχονία, για τον οποίο όμως πιθανολογεί με σειρά συλλογισμών πάνω στο «ιερό» κείμενο, πως μπορεί εκ των υστέρων να μετάνιωσε και να παράκουσε την εντολή. Είναι μια νότα αισιοδοξίας, πως ακόμη και στη χειρότερη μορφή του Κακού, τη θρησκευτική, μπορεί να διεισδύσει μια αχτίδα Καλού. Στο «ΕΜΕΙΣ ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ “CHARLIE”», διακωμωδείται ή καλύτερα αυτοδιακωμωδείται με την απλή παράθεσή της και μόνο, μια ανόητη αντιδυτική ανακοίνωση του «Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών» (2015), που προφανέστατα ελέγχεται από το ΚΚΕ, πάνω στο θανάσιμο χτύπημα των Τζιχαντιστών, στα γραφεία της σατιρικής εφημερίδας Charlie Hebdo, το οποίο άφησε πίσω του 12 νεκρούς. Η ανακοίνωση ενοχοποιεί τη Δύση για φίμωση της Τέχνης και για κάθε έγκλημα που κάνουν οι Ισλαμιστές, οι οποίοι θεωρούνται ως γέννημα της ιμπεριαλιστική της πολιτικής, μόνιμης πηγής κάθε δυστυχίας στον παρόντα κόσμο, με σκέψεις τραβηγμένες από τα μαλλιά.

Μετά το τέλος της ανάγνωσης αυτού του βιβλίου, με τον περίεργο, «κουφό» τον χαρακτηρίζει ο δράστης του, τίτλο, ο οποίος δικαιολογείται στο τέλος του βιβλίου, ακολουθώντας τη δολοφονία και την αναγγελία της καύσης του συγγραφέα, ως παράπλευρο ατύχημα της ληστείας του κοσμηματοπωλείου του Θεόκλητου Μπαχλεμπέ στα Πατήσια, αν ερωτηθώ για το ποιός είναι ο συνδετικός κρίκος όλων αυτών των ετερόκλητων φαινομενικά διηγήσεων, θα απαντήσω πως στο δικό μου μυαλό, είναι ο αφανής πόλεμος του συγγραφέα κατά της βλακείας και της κακίας που περισσεύουν γύρω μας και που η οικονομική κρίση, μετά το σπάσιμο της φούσκας μιας ευημερίας με πήλινα πόδια, τις διόγκωσε απειλητικά.