στάχτες

«Εκείνο το κορίτσι
Έφερε μάτια αφηγηματικά
Δηλωτικά της αθωότητας»

Έργο παιγμένο
στα σκαλιά ενός μουσείου,
Σπαραγμός που χτυπά
Στον ουρανό

(Εξωτερικός χώρος μουσείου με λιγοστά εκθέματα. Το πλήθος, τα παιδιά που παίζουν τριγύρω, τα ακέραια όστρακα, τα λυχνάρια, οι ενσφράγιστες λαβές, η σιωπή του παρελθόντος, όλα παίζουν τον ρόλο τους ετούτο το κυριακάτικο, χαμογελαστό απόγευμα. Μια μικρή ομάδα επισκεπτών περιφέρεται στο διαμορφωμένο μονοπάτι που περνά εμπρός από τα σπαράγματα μιας αρχαίας συνοικίας. Ο καιρός επέτρεψε να φανούν μόνον οι στέγες των σπιτιών και τίποτε άλλο. Ας είναι, ο χρόνος όλα τα παρηγορά και το χώμα τόσο τρυφερά που τα σκεπάζει. Ο ξεναγός με δυνατή φωνή μιλά για την αρχαία γειτονιά και απολαμβάνει της αμέριστης προσοχής του κοινού του.)

¥

Ξεναγός (άνδρας γύρω στα πενήντα, με ύφος βαριεστημένο και καλοκαιρινό πουκαμισάκι, ποτισμένο στον ιδρώτα. Ο τρόπος που μιλά, η βαριεστημένη του στάση, το δέρμα του το μελαχρινό, του δίνουν μια όψη τόσο κοντινή στις λαϊκές, ζωγραφικές φιγούρες. Αν κανείς προσέξει όσα λέει, τότε μπορεί με βεβαιότητα να συμπεράνει πως ανάμεσα στα αγάλματα θα λείπει για πάντα η αγάπη.)

Παρακαλώ, την προσοχή σας. Τα εκθέματα που διασώθηκαν χάρη στις επίμονες προσπάθειες της αρχαιολογικής υπηρεσίας μιλούν από μόνα τους. Λένε για τους ανθρώπους που έζησαν κάποτε σε τούτα τα μέρη, για τις συνήθειες τους λένε, για τον τρόπο που έζησαν και πέθαναν. Μιλούν ακόμη για αυτό το πράγμα που οι άνθρωποι ονόμασαν αιωνιότητα και σκεπάζει στο τέλος όλες μας τις προσπάθειες, όλους μας τους κόπους. Εδώ (δείχνει ένα φρέαρ με τέλος αβέβαιο, εκατοντάδες μέτρα βαθιά) μπορείτε να διακρίνετε την διαρρύθμιση ενός τυπικού νοικοκυριού. Το πηγάδι εξασφάλιζε το νερό που χρειαζόταν η κοινότητα. Ίσως στο βάθος του να περιμένουν έναν λόγο παρηγοριάς εκείνοι οι αρχαίοι νεκροί που δεν σώθηκαν από κανένα θαύμα. Τα ονόματά τους παραμένουν στο σκοτάδι, αυτοί οι νεκροί είναι ευτυχισμένοι. Κοιμήθηκαν πλάι στα υπόγεια ρεύματα και όσο έζησαν δεν ήταν τίποτε λιγότερο από την αγνότερη ομορφιά του κόσμου. Παρακαλώ, δείξτε σημασία στο κυκλικό σχήμα που έχει φτιαχτεί με πέτρα και διακρίνεται ανάμεσα στις πρασιές. Ίσως εκεί, οι άνθρωποι εκείνου του καιρού να λάμβαναν τις πιο σημαντικές αποφάσεις. Εκείνη του πολέμου και της ειρήνης και ίσως ακόμη την εκούσια απόφαση του θανάτου.  Φανταστείτε πάνω σε αυτές τις ραγισμένες πλάκες τα ανεμιστά γένια του πρώτου της κοινότητας που με μια μάσκα δίνει τις προφητείες του μέλλοντος. Φανταστείτε το τέλος τους, την αξεδιάλυτη σκόνη που τους έπνιξε μες στην μεγάλη και αδιάκοπη νύχτα των αιώνων. Φανταστείτε σε καιρούς πολεμικούς τις μητέρες που πασχίζουν να επιβιώσουν και δίχως να το γνωρίζουν συνιστούν κιόλας εκείνη ακριβώς την στιγμή, την φθαρμένη σύνοψη της εποχής τους. Κάπως έτσι θα΄ταν για τους ανθρώπους αυτής της πολιτείας, για την Μασσαλία, το Ρήγιο, την Νάπολη, ακόμη και για την Βαβυλώνα την ίδια με το φανταχτερό της τέλος. Ας προχωρήσουμε, παρακαλώ από εδώ. Λίγα μέτρα πιο πέρα, γέννημα μιας άλλης εποχής στέκει αγέρωχη η στήλη. Στην βάση της ο μύθος του αποχαιρετισμού της Ατθίδας. Για εκείνους που γνωρίζουν σε αυτόν βασίστηκε μια από τις περίφημες σαπφικές ωδές.

¥

(Το πλήθος ακολούθησε τον ξεναγό. Πρώτος εκείνος και πίσω οι άνθρωποι του σήμερα, του αύριο, του ποτέ, χαμένοι κιόλας μες στην πορνογραφία του σκληρού χρόνου. Σε μια άκρη, -δεν είναι ψέμα- μπορούσε κανείς να αντικρίσει μια παρόμοια θεματολογία, πέρα για πέρα ζωντανή και αδιαμφισβήτητη.

 Ένα κορίτσι,  δεν θα΄ταν πάνω από είκοσι χρονών, στεκόταν ανέκφραστο σε μια άκρη. Γύρευε χρήματα για χάρη ενός μικρού κοριτσιού, ευγενικά βαλμένου μες στο ζωηρό κίτρινο χρώμα του φουστανιού του. Ήταν ένα νεαρό θαύμα, απόλυτα συνδεδεμένο ακόμη με τους παιδιάστικούς του τρόπους. Δεν θα μπορούσε κανείς παρά να την παρομοιάσει με την νεαρή Αφροδίτη, την Κυρά με το περιστέρι που παραμένει αμέριμνη εμπρός στην τόση της ομορφιά. Το παιδί επιστρέφει στην μητέρα, είναι φανερό πως κάτι της ζητά.

Και τότε, κόντρα στις εποχές και τις διακοσμήσεις, σαν πάντα η νεαρή μητέρα αναβιώνει εκείνον τον μύθο του 2^ου μ. Χ. αιώνος που θέλει τον πελεκάνο να κομματιάζει το στήθος του για να ταΐσει τα μικρά του. Το κορίτσι σκίζει τις σάρκες του και αν οι θεοί το θελήσουν και ο μικρός της θησαυρός για πάντα χαθεί, θα ανοίξει σαν ηλιοτρόπιο, όπως το λέει ο μύθος το ένα της πλευρό. Και με το αίμα της θα δώσει και πάλι ζωή στην θυελλώδη νιότη του παιδιού.

Το πλήθος τώρα χάθηκε μες στις οδούς και ποιος θα πει πως κάποτε εδώ, σε αυτόν τον τόπο, παίχτηκε εμπρός στα μάτια μας το ωραίο έπος της ζωής. Αυτό για το οποίο μερίμνησε η νεαρή μητέρα με το μικρό της κορίτσι. Εκείνο που με σιγουριά όλη του την ομορφιά θα αποκαλύψει κάτω από τις ανταύγειες των ηλεκτρικών του δρόμου και την απρόσμενη βοή.)

*

©Απόστολος Θηβαίος

φωτο: Στράτος Φουντούλης

Διαβάστε τα κείμενα του Απόστολου Θηβαίου→

✤