Ανταποκρίσεις Απόστολου Θηβαίου: Ρεν

Σημειώσεις για μια χαμένη παρτίδα

Οι εικόνες έχουν μεγαλύτερη σημασία από ότι το χρώμα. Ίσως για αυτό οι παίκτες που έχουν απομείνει στο κέντρο της σάλας αντέχουν ακόμη. Καθένας από αυτούς φτιάχνει σενάρια και σχεδιάζει την επόμενη του κίνηση. Οι ίπποι περιμένουν σε μια γωνιά και ο αξιωματικός διατρέχει την σκακιέρα μεταφέροντας το τρομερό μήνυμα. Στους πύργους κρυμμένοι τοξότες ετοιμάζονται να εξαπολύσουν μια τρομερή επίθεση. Κανείς δεν πρόκειται να σωθεί.

Και το χρονόμετρο που μετρά και το φως που διαφορίζεται μέσα από τα βιτρώ της βίλας. Ένα δυο ψηφιδωτά κάτι μουρμουρίζουν μέσα από τους αιώνες, μα οι παίκτες παραμένουν αφοσιωμένοι στην παρτίδα που σε κάθε κίνηση φθάνει όλο και πλησιέστερα σε ένα τέλος. Οι στρατιώτες στην πρώτη γραμμή, πάντα νέοι με χαρακτηριστικά που δεν διασώζει η ιστορία, πνέουν την έσχατη πνοή τους. Και όμως ακούραστα βαδίζουν μέσα στις φωτιές, κυνηγώντας τον βασιλιά που πάντα πέφτει. Ένας μαύρος πύργος στέκει ακίνητος και πέτρινος στην γωνιά του ταμπλό. Από στιγμή σε στιγμή θα ορμήσουν οι αξιωματικοί του, έχουν βάλει στο μάτι την βασίλισσα.

Οι αντίπαλοι κοιτάζουν το παιχνίδι πίσω από το φάσμα του καπνού της μάχης. Οι σκιές τους γλιστρούν μες στην αδειανή αίθουσα. Οι κριτές παρακολουθούν με αμείωτη προσοχή την εξέλιξη του παιχνιδιού, την τήρηση των κανόνων. Οι στρατιώτες, ο ένας μετά τον άλλον περνούν κατάπληκτοι στην αιωνιότητα. Η πίστη είναι εκείνη που θα στείλει μερικές από τις ψυχές τους στον παράδεισο. Οι περισσότεροι θα ξεχαστούν, μα έτσι είναι η παρτίδα, καμωμένη για έναν ηττημένο και έναν μονάχα νικητή. Οι παίκτες κοιτάζουν τους όγκους πάνω στο τραπέζι, επαναλαμβάνουν σύνθετους υπολογισμούς, διαβάζουν το μέλλον στην φωτεινή επιφάνεια που αφήνει μια δεσμίδα ήλιου.

Τώρα πια η μάχη ξεκαθαρίζει. Το κατακόρυφο βάρος μιας απώλειας αποτυπώνεται πάνω στο ταμπλό. Ο αντίπαλος κάνει μια επιδέξια κίνηση, η βασίλισσα τρέπεται σε άτακτη φυγή, οι αξιωματικοί πεθαίνουν για αυτήν, κάποιος γράφει στίχους, πάνω στον ίππο της σκαρφαλωμένη η Πενθεσίλεια, η πιστή Αμαζόνα του Αχιλλέα δίνει το αίμα της όσο η βασίλισσα τρέχει αλαφιασμένη από τετράγωνο σε τετράγωνο, ρωτώντας, καθησυχάζοντας, παύοντας τους στρατηγούς που δείλιασαν. Μα η μοίρα της είναι καταδικασμένη, που σημαίνει πως από στιγμή σε στιγμή οι δυνάμεις του αντιπάλου θα την κυκλώσουν, σαρώνοντας κάθε πέρασμα, σφραγίζοντας κάθε διέξοδο.

Ο αντίπαλος με ένα θαυμάσιο μονοσύλλαβο, όπως εκείνες οι λέξεις του Μπέκετ που μας στοίχειωσαν θα αναφωνήσει Ρεν. Από την άλλη πλευρά καταβάλλεται κάθε προσπάθεια μα τελικά εκείνο που καταγράφεται είναι ένα τραγούδι, σαν θρήνος, το τραγούδι της Αριάδνης για τον χαμένο της βασιλιά. Ο τελευταίος στέκει αγέρωχος στην θέση του. Ένας πιστός στρατιώτης, καταματωμένος τον παραστέκει. Και ο βασιλιάς που θρηνεί καθώς βλέπει τους εχθρούς να καταδιώκουν την βασίλισσα του. Ρεν, Ρεν, Ρεν ακούγεται σαν φριχτό ουρλιαχτό πάνω στο ταμπλό και τα χρονόμετρα σταματούν, οι φιγούρες στα φρέσκο της βίλας στέκουν και κοιτάζουν έξω από τις ζωγραφιές τους, κάποιος τρέχει και μεταφέρει το φριχτό νέο.

Η βασίλισσα έπεσε. Η Βασίλισσα έπεσε, με όλο και δυνατότερη φωνή, σαν παλίρροια που φεύγει και χάνεται μες στα χρόνια, σαν μια φωνή που χτυπά πάνω στους βράχους. Τα τηλεγραφήματα δονούν τον αέρα, σε κάθε ποτοπωλείο οι μπαλάντες και τα αισθηματικά, βουκολικά τραγούδια σταματούν. Κανείς δεν κάνει πια έρωτα, μονάχα μια συλλαβή σκίζει τον αέρα.

Τώρα τρυγούν την ζωή της βασίλισσας, κλέβουν το στέμμα της και το πουλούν στα παζάρια, εκεί που εμπορεύονται οι άνθρωποι το ασήμι. Στο Νταφέρμλιν των παλιών λινουργών οι τεχνίτες σκύβουν το κεφάλι, οι κλίβανοι της μεγάλης επιχείρησης φωταερίου παύουν την λειτουργία τους.

Μα θα μου πείτε, προς τι όλη αυτή η αναστάτωση; Μα βλέπετε, η παρτίδα ήταν ανάμεσα στην βασίλισσα και τον χρόνο. Ο τελευταίος, δοσμένος σε έναν ανένδοτο αγώνα και με κινήσεις που μαρτυρούν σοφία και επιδεξιότητα, κατατρόπωσε όλες τις γραμμές του αντιπάλου του. Ο ιδιοφυής χειρισμός του επιβεβαιώνεται πάνω στην σκακιέρα.

Τα πρωτοσέλιδα γράφουν. Ο χρόνος νίκησε σε μια παρτίδα δίχως προηγούμενο. Ο αντίπαλος εκάμφθη έπειτα από μια συγκλονιστική αναμέτρηση. Και πάντα έτσι συμβαίνει για εκείνον που έχει ένα πεπρωμένο μελαγχολικό και αναντίρρητο. Λέγεται πως σκοπός απώτερος του χρόνου υπήρξε το πιόνι της βασίλισσας που έπεσε με θόρυβο στο τέλος της αγωνίας. Απέμεινε όρθιος μονάχα ο βασιλιάς, μια γηραλέα συμβατικότητα που σύντομα νικήθηκε από το κράτος του Αισχύλου.

Εδώ τελειώνει η ανταπόκριση. Το τηλεγράφημα επαναλαμβάνει σε κωδικοποιημένη γλώσσα, Ρεν, Ρεν, Ρεν και τριγύρω να πέφτουν οι βραδινές μυρωδιές του καπνού και της παγωνιάς. Τηλέγραφοι, βασιλιάδες και νικητές εν τω μεταξύ, συντρίβονται κάτω από το βάρος της ιστορίας.